Da delicatessen ao gran consumo

“A industria conserveira supuxo un novo modelo de organización industrial e empresarial e un novo concepto de entender a alimentación, abrindo as portas a novas formas e hábitos de consumo”, sinala Pereiro, que subliña que, en termos publicitarios, o sector destacou pola súa temperá aposta pola publicidade, “desde moi cedo unha práctica valorada e recoñecida polo sector”. Marcas como Albo, Massó, Cerqueira ou Rivas foron nese senso “particularmente activas durante todo o período e fixeron seu o hábito de anunciarse, dando cada vez máis relevancia as súas mensaxes comerciais”.

De feito, ao longo do período analizado, os anuncios foron evolucionando dun “claro predominio da imaxe a unha publicidade cada vez máis razoada e argumentada, que conxuga texto e imaxe” e na que destacan os argumentos “relacionados cos beneficios do produto”. Neste senso, Pereiro explica que se ben na década de 1920 as conservas de peixe eran presentadas como un produto “delicatessen, dirixido ás clases máis podentes e asociando o seu consumo a un estilo de vida moderno e sofisticado”, as mensaxes mudan “radicalmente” a partires dos anos 30. “Coa intención de popularizar o seu consumo”, explica, os argumentos de venda céntranse desde entón en presentar as conservas como un “alimento práctico e saudable”.

O uso do corpo como sinal de identidade

Da análise realizada, Pereiro destaca unha serie de sinais identidade, comúns ás diferentes empresas, como o papel preponderante que outorgan á imaxe na composición dos anuncios “case sempre co produto, en todas as súas formas e manifestacións, como protagonista”. Tamén cobra especial relevancia a representación do corpo humano, recurso que a industria emprega para destacar tanto as “propiedades saudables e nutricionais” do produto como o seu sabor.

No tocante ás temáticas máis recorrentes nos textos dos anuncios, destacan as ideas do mar “como provedor de produtos saudables”, a hixiene e salubridade, o emprazamento próximo ao litoral das fábricas, a calidade e o “saber e a experiencia que esixe unha boa elaboración”. Mais, ao mesmo tempo, Pereiro subliña que “a combinación dos sistemas verbal e non verbal non se aplicou con suficiente persistencia nas campañas da industria conserveira” durante esta época. De feito, só 20% dos anuncios analizados recollen esta práctica de combinar “unha imaxe co uso de titulares ou frases enxeñosas que potencien a capacidade persuasiva da mensaxe”.

Por outra banda, Pereiro tamén constatou a influencia da moda, cuxa linguaxe contribúe a que “a publicidade debuxe un novo mundo no que ao consumidor lle gusta recoñecerse”, e dos movementos artísticos na publicidade deste período, no que “correntes como o modernismo, o cubismo, a escola da Bauhaus, o surrealismo ou o expresionismo serviron de inspiración a moitos creativos”.

Na procura de símbolos identificativos

Desde os primeiros anos do período analizado “obsérvase nos anunciantes unha inquedanza” por dotarse de símbolos identificadores gráficos que “acheguen distinción e notoriedade as súas marcas”, a pesares de que por aquel entón “nin sequera se intuía a práctica do libre servizo como modelo de distribución”. Así, Pereiro destaca como exemplos destes intentos o símbolo de Conservas Coma, de 1923, “realmente revolucionario para época”, ou aqueles que contaban cunha tipografía propia, como Baltar e Pay-Pay, e que á súa vez convivían con logotipos sinxelos “nos que a principal habilidade está na elección do nome”. De feito, xa entón se observaba a práctica “bastante xeneralizada” de comercializar os produtos a través de máis dunha marca, “para poder optar a distintos públicos obxectivos ou simplemente posicionar os seus produtos por niveis de calidade”.