O océano aberto é o hábitat máis extenso e indómito que existe no planeta, onde flotan e se desprazan innumerables especies, algunhas aínda por describir. Pero ademais, actualmente, trátase do maior sumidoiro de plásticos do planeta (Thompson et ao. 2004). De feito a problemática presenza de plásticos nos océanos converteuse nun tema prioritario na política ambiental internacional (por exemplo en Parlamento Europeo).
O impacto e a prevalencia destes residuos plásticos nos compoñentes do medio mariño estudouse a diferentes niveis (son moitos os exemplos: corais Lamb et ao. 2018, peces e bivalvos Rochman et ao. 2015, aves Provencher et ao. 2014, tartarugas Schuyler et ao. 2013, etc.). Con todo e a pesar do seu tamaño, os estudos en megafauna seguen sendo escasos, especialmente nos grandes depredadores. Este grupo é especialmente interesante porque en moitos casos trátase de especies migradoras que percorren grandes distancias en océano aberto. Este feito convérteas nun potencial candidato a actuar como indicador da presenza de plásticos e outros materiais de orixe antrópico no océano aberto, un ecosistema difícil de estudar principalmente pola súa extensión.
Por tanto parece relevante reportar a incidencia de plásticos sobre estes animais. Neste contexto as quenllas peláxicas oceánicos supoñen un caso de estudo moi interesante. Recentemente publicouse un estudo en revísta Marine Pollution Bulletin onde se documenta a presenza de diferentes tipos de residuos plásticos, e outros, que se fixan ao corpo destas especies (Mucientes e Queiroz 2019).
As quenllas peláxicas oceánicas son potenciais “recolectoras” de plásticos que aboian en mar aberto
A comunidade científica xa ten documentada a presenza desta clase de residuos en máis de 30 especies de elasmobranquios (Parton et ao. 2019) ao redor do mundo. Colmenero e colaboradores (2017) citan en 16 especies de quenllas a presenza de lesións relacionadas con plásticos no medio mariño, excluíndo artes de pesca. O estudo de Mucientes e Queiroz corrobora este feito e proporciona a primeira estimación da a incidencia de plásticos e anzois en dúas especies de quenllas peláxicas, quenlla azul (Prionace glauca) e marraxo (Isurus oxyrinchus). Estas dúas especies son importantísimas para a frota pesqueira que traballa no Atlántico Norte e no Pacífico Sur. Os investigadores constataron que as quenllas son potenciais “recolectores” de restos de plásticos que flotan en mar aberto.
Prionace glauca. Fonte: Marcados para sobrevivir
Isurus oxyrinchus Rafinesque-Schmaltz, 1810. Foto: Gonzalo Mucientes
Os resultados das súas análises demostran que no Pacífico Sur, o 1,18% das quenllas capturadas conteñen restos de plásticos nos seus corpos e o 4,82% ten anzois retidos. No caso dos marraxos comprobouse que ningún exemplar dos estudados contiña restos de plásticos e o 1,76% presentaba anzois retidos. No Atlántico Norte, o 0,21% das quenllas tiña restos de plásticos, mentres que o 0,37% desta especie e o 0,78% dos marraxos mostraron presenza de anzois.
O tereftalato de polietileno foi o tipo de plástico máis común atopado neste estudo. Trátase dun material derivado do petróleo, moi utilizado para a fabricación de envases de bebidas e téxtiles, que non é biodegradable e que pode tardar de cen a mil anos en degradarse.
Artefactos que portan as quenllas oceánicas examinadas no citado estudo (Fonte: Mucientes et al. 2019. Marine Pollution Bulletin)
Os científicos observaron diferenzas na presenza de residuos plásticos entre os marraxos e as quenllas, xa que no caso dos primeiros non se atoparon restos de plásticos. Esta diferenza pode estar relacionada con diferenzas de comportamento, xa que as quenllas azuis xeralmente mostran un comportamento máis curioso/exploratorio e pasan máis tempo ao redor de posibles presas.
Os investigadores destacan que existen evidencias científicas de que a incidencia do plástico no océano aberto é ampla. Para liquidar este problema, cren que o desenvolvemento e uso de plásticos biodegradables e fotodegradables podería ser unha forma máis de mitigalo, aínda que matizan que estudos recentes suxiren que a velocidade á que se degradan estes plásticos non é o suficientemente rápida como para previr a morbilidade en animais mariños.
Existe unha falta xeral de datos cuantitativos para ter unha estimación precisa do impacto dos residuos mariños nas poboacións de quenllas
Con todo, a presenza de residuos plásticos na megafauna peláxica segue estando pouco estudada, xa que os datos mostran uns niveis importantes de contaminación plástica en quenllas. A pesar de que este estudo supón un avance no coñecemento do impacto de residuos de orixe antropoxénico en grandes depredadores mariños, existe unha falta xeral de datos cuantitativos para ter unha estimación precisa do seu impacto nas poboacións de quenllas.
Fonte:Ecoloxía Azul
Author: Cíes.gal
Redacción Cíes.gal.
