A ría de Arousa presenta difíciles condicións para a navegación, comparado co resto de rías galegas, sobre todo a vela e para embarcacións de certa envergadura.
O arquipélago de Sálvora ademais da illa principal, está constituído por outras illas máis pequenas como Sagres, Noro ou Vionta. Ademais existen outros moitos illotes menores e baixíos tan perigosos como Asadoiros, Pedras Pardiñas, Touza Area Mesa, Touza do Cabeceiro Grande, Pedras do Sargo, Pegar ou a filla da Pegar onde embarrancaría o buque “Santa Isabel”.
A memoria colectiva dos veciños de Sálvora quedaría marcada para sempre o 2 de xaneiro do ano 1921. Esa noite producíuse o naufraxio e afundimento do buque correo de vapor “Santa Isabel”, que confundiu a súa ruta debido ás adversas condicións metereolóxicas, chocando cos baixíos fronte ao faro. Se ben o primeiro construírase xa en 1852, estábanse a concluír as obras da nova infraestrutura, que se inauguraría nese fatídico ano de 1921, tralo naufraxio.
Este segundo faro afrontaría unha profunda reforma en 1958, instalándose grupos electróxenos, baterías e un almacén, xa que cambiaran os combustibles anteriormente empregados como aceite e petróleo. Hoxe funciona con placas solares que proporcionan a enerxía eléctrica (fotovoltaica) necesaria.
O vapor “Santa Isabel” no momento do accidente levaba 266 persoas a bordo entre tripulantes e pasaxeiros, acabando por se partir en dous antes de afundirse.
O buque correo, viña dende Bilbao, Santander e A Coruña para entrar en Vilagarcía e proseguir até Vigo e logo a Cádiz para completar a pasaxe que se dirixiría logo a Arxentina e Uruguai.
A primeira persoa na illa que se deu conta do que sucedía sería o torreiro, quen correría até a aldea en demanda de auxilio.
A noite do naufraxio, dos aproximadamente 60 veciños cos que contaba a illa, tan só estaban presentes 25. O resto da poboación se atopaba nas festas do ano novo que se celebraban na costa, nas parroquias ribeiráns de Aguiño e Carreira polo que a maioría dos que presenciaron o terrible suceso eran mulleres e nenos.
As mulleres coa axuda das dornas (embarcacións tradicionais) irían en auxilio das vítimas, o que lles valería o recoñecemento por parte das autoridades. Foron denominadas as heroínas de Sálvora.
O número total de vítimas foi de 213 persoas e o de superviventes, 56. Sería a maior traxedia documentada da navegación en Galicia.
En Punta Besugueiros están os restos da base dunha cruz en memoria dun tripulante.
Continuará…
Ler tamén: Breve aproximación á historia de Sálvora (I)
Imaxes:
Vida Gallega
Vivendas caseiros: foto Ksado
Author: Santiago Boado Aguinaga
Santi Boado é licenciado en Historia pola Universidade de Santiago. Investigador, divulgador e redactor. Naturalista vocacional, ten formación en comercialización e información turística, interpretación do patrimonio e educación ambiental. Exerce de guía-intérprete en espazos con valor patrimonial. Tamén é guía acreditado do Parque Nacional marítimo terrestre das Illas Atlánticas de Galicia e membro da Asociación de Guías Acreditados das Illas Atlánticas de Galicia-Agaia, do clube de montaña Pena Trevinca-Montañeiros de Galicia e da Seo-Birdlife.
