Por Rafael Bañón e Manuel E. Garci
A coloración nos peixes é debida a unha serie de pigmentos (carotenoides, melanina, flavina, guanina) que se acumulan en células especializadas (cromatóforos, melanóforos, guanóforos). A maioría dos peixes presentan 2 ou máis cores, dispostos frecuentemente en manchas, ocelos e bandas dispersas polo corpo.
A diversidade de cores en peixes diminúe a medida que aumenta a latitude e a profundidade
A coloración varía dependendo de varios factores, principalmente do hábitat que ocupan os peixes. A maior diversidade de cores dáse nas zonas litorais e tropicais e esta diversidade diminúe coa latitude e a profundidade. Así, nas zonas máis profundas gran parte dos peixes son todos pardo-escuros, negros ou vermellos. Os peixes peláxicos presenta un patrón de pigmentación dorso-ventral caracterizado por unha rexión dorsal de cor escura e unha rexión ventral de cor clara. Este patrón é de especial utilidade fronte á depredación, unha zona dorsal escura camufla o peixe cando se observa desde a superficie e a rexión ventral clara cando se observa desde o fondo. Outras coloraciones como a críptica e a disruptiva tamén teñen como función a de camuflaxe.
Galicia está situada na zona subtropical-tépeda do Océano Atlántico. As coloraciones dominantes dos peixes en Galicia son pardas e grisáceas máis ou menos claro-escuras.
En Galicia, as coloraciones dominantes dos peixes son as pardas e grisáceas
Con todo, unhas poucas especies presentan cores vivas e rechamantes. De todas elas, un serránido non moi frecuente, o tres colas (Anthias antias), é un dos máis espectaculares, con tonalidades vermellas, rosas, laranxas e amarelas moi vivas no corpo, máis claras no ventre, con tres liñas amarelas nos lados da cabeza.
Anthias anthias (Linnaeus, 1758). Foto: Manuel Garci (Bioimaxe, http://bioimaxe.blogspot.com)
Máis comúns son algúns lábridos (Familia Labridae) como a xulia ou doncela Coris julis e o gallano Labrus mixtus. Estas 2 especies son hermafroditas protoxínicas, a maioría deles nacen sendo femias e ao longo da súa vida algúns exemplares transfórmanse en machos. Os 2 sexos pódense diferenciar externamente pola súa coloración, o que se denomina dimorfismo sexual ou dicromatismo sexual.
Dicromatismo sexual en Coris julis (Linnaeus, 1758). Foto: Rafael Bañón.
As femias de C. julis presentan unha franxa horizontal de cor amarela cunha liña horizontal escura por encima, e o ventre de cor esbrancuxada. Os machos adultos presentan o dorso de cor laranxa cunha liña transversal amarelada debuxando un zigzag; a cola e pedúnculo caudal azul escuro e a aleta dorsal con manchas franxas escuras ao comezo e na parte posterior; ventre branco ou amarelado.
Comportamento de Coris julis (julia ou doncela), Parque Nacional dás Illas Atlánticas from Ecoloxía Azul on Vimeo.
As femias de L. mixtus son rosa-alaranxado polo dorso e os flancos, co ventre esbrancuxado amarelado, e tres manchas negras no dorso, dous na base da parte branda da aleta dorsal e unha no pedúnculo caudal. Os machos de liñas irregulares cor azul sobre fondo pardo escuro ou verdoso, ventre cor laranxa.
Labrus mixtus Linnaeus, 1758. Foto: David Villegas.
Author: Cíes.gal
Redacción Cíes.gal.
